Η απορία, που μετατρέπεται συχνά σε πεδίο αντιπαράθεσης, είναι το γιατί ο κόσμος παραβιάζει τα μέτρα για την προστασία από τον κορωνοϊό, ενώ όλοι γνωρίζουμε τις συνέπειες αυτής της παραβίασης.
Με άλλα λόγια, εντυπωσιάζει και προβληματίζει η πραγματική, όπως αποδεικνύεται, αδυναμία να υπακούσει κανείς σε κάτι τόσο ξεκάθαρα λογικό, το οποίο αποτελεί κυριολεκτικά ζήτημα ζωής και θανάτου. Είναι σαν να βρισκόμαστε σε πόλεμο και, επειδή μέχρι στιγμής δεν έχουμε φάει τη σφαίρα, να θεωρούμε ότι πλέον δεν θα σκοτωθούμε.
Η μόνη απάντηση που δίνεται είναι η κόπωση. Όλοι το λέμε πλέον αυτό, είτε το δεχόμαστε ως επιχείρημα είτε όχι, αλλά δεν έχουμε καταλάβει τι πραγματικά σημαίνει. Πώς είναι δυνατόν να παραβιάζουμε κανόνες για κάτι τόσο σοβαρό όσο η ίδια μας η ζωή;
Η υπακοή στους νόμους δεν οφείλεται στη λογική επεξεργασία τους, αλλά στο συναίσθημα. Πρόκειται για συναισθηματικούς μηχανισμούς που έχει αναπτύξει ο ανθρώπινος εγκέφαλος με στόχο τη διαμόρφωση κοινωνικής συμπεριφοράς. Αυτό συμβαίνει ακόμα και στις περιπτώσεις που παρέχουμε λογική επιχειρηματολογία για τις πράξεις μας.
Σε κανονικές συνθήκες, η συναισθηματική αντίδραση σε μια κατάσταση οδηγεί σε έλλογα σωστές αντιδράσεις, γι’ αυτό και έχει εδραιωθεί αυτή η λειτουργία. Η πρωταρχική προτεραιότητα του συναισθήματος ισχύει ακόμα και στην περίπτωση που καλούμαστε να διαμορφώσουμε κανόνες για την υπακοή στους κανόνες, π.χ. επιβολή ποινών.
Αυτή η προσέγγιση όχι μόνο εξηγεί τον λόγο που τηρήσαμε την πρώτη καραντίνα (ο φόβος μπροστά στο άγνωστο), αλλά και τη συμπεριφορά πολλών σήμερα (το άγνωστο έγινε γνωστό, όσο τρομακτικό κι αν είναι, μάθαμε να ζούμε με αυτό και το έχουμε αποδεχθεί).
Το πλέον σημαντικό συμπέρασμα που μπορούμε να αντλήσουμε από την πρωταρχική προτεραιότητα του συναισθήματος στην τήρηση των κανόνων, είναι το πόσο εσφαλμένη είναι η προσπάθεια που γίνεται από τα ΜΜΕ, τους επιστήμονες και την Πολιτεία στο να πειστεί ο κόσμος να τηρήσει τους κανόνες.
Η κυριαρχία της λογικής αποδεικνύεται διαρκώς αυταπάτη. Καιρός είναι να ασχοληθούμε σοβαρά με τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις.
Βασίλης Ταλαμάγκας