Επιστήμη

Ερωτηματικά προκαλεί στους επιστήμονες η παραμόρφωση του φλοιού της Γης στον Δυτικό Κορινθιακό Κόλπο.

Οπως προκύπτει από πρόσφατη έρευνα για την οποία βραβεύτηκαν από την Ακαδημία Αθηνών ο Δρ Αθανάσιος Γκανάς, διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, και ο δόκιμος ερευνητής του Ινστιτούτου κ. Κώστας Χουσιανίτης, στην περιοχή παρατηρείται η μεγαλύτερη παραμόρφωση φλοιού στην Ελλάδα, η οποία δεν δικαιολογείται όμως από τη σεισμική δραστηριότητα.

Αυτό το «έλλειμμα» μεγάλων σεισμών που εντοπίζεται στην περιοχή καλούνται πλέον να μελετήσουν οι επιστήμονες, διερευνώντας κατά πόσο τα ευρήματα υποδηλώνουν επερχόμενους ισχυρούς σεισμούς ή αν απλώς εξελίσσεται κάποιο τοπικό γεωλογικό φαινόμενο.

«Ο φλοιός της Γης είναι ελαστικό σώμα και για να αλλάξει σχήμα πρέπει να σπάσει. Ετσι, η παραμόρφωση του φλοιού προκαλεί σεισμούς» εξηγεί μιλώντας στο «Εθνος» ο κ. Γκανάς. «Εμείς θελήσαμε να εξετάσουμε τη σχέση παραμόρφωσης και σεισμικότητας. Για να το κάνουμε αυτό, αξιοποιήσαμε δεδομένα από περίπου 100 σταθμούς του Εθνικού Δικτύου GPS.

Συγκρίνοντας την παραμόρφωση που εντοπίσαμε με τη σεισμικότητα των τελευταίων 100 χρόνων, βρήκαμε ότι υπάρχουν περιοχές στις οποίες η σεισμικότητα συμβαδίζει με την παραμόρφωση, όπως στο Ιόνιο, και περιοχές όπου συμβαίνει το αντίθετο, όπως στον Δυτικό Κορινθιακό Κόλπο όπου η σεισμική δραστηριότητα είναι χαμηλότερη από την παραμόρφωση.

Στην περιοχή αυτή περίπου το 50% της παραμόρφωσης δεν συνοδεύεται από σεισμικότητα. Με απλά λόγια λείπουν μεγάλοι σεισμοί. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να δούμε γιατί συμβαίνει αυτό και αν το ρήγμα χαμηλής γωνίας που υπάρχει στην περιοχή ολισθαίνει χωρίς σεισμούς».

Τα ευρήματα της έρευνας

Σχολιάζοντας τα ευρήματα από την πλευρά του, ο κ. Κώστας Χουσιανίτης επισημαίνει: «Η παραμόρφωση όντως προηγείται μεγάλων σεισμών, αλλά είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι σε κάποιες περιοχές χαμηλής κυρίως σεισμικότητας, παραμόρφωση μπορεί να συσσωρεύεται για αιώνες ή και για χιλιετίες πριν εκλυθεί με σεισμικό τρόπο.

Ετσι, ένα σεισμογόνο ρήγμα μπορεί να περάσει απαρατήρητο πριν από την εκδήλωση κάποιου ισχυρού σεισμού. Σε κάθε περίπτωση, όμως, έστω και μικρές αλλαγές στους ρυθμούς παραμόρφωσης μπορούν να εντοπιστούν με τη βοήθεια πολύ πυκνών δικτύων GPS συνεχούς καταγραφής». Ο ισχυρότερος σεισμός που έχει εκδηλωθεί στην περιοχή ήταν μεγέθους 6,8 Ρίχτερ στις 26 Δεκεμβρίου 1861.

Τα αποτελέσματα της έρευνας μπορούν να αποβούν χρήσιμα για εκτιμήσεις σεισμικού κινδύνου. Επίσης αποτελούν τη βάση για μελέτες εκτίμησης της παραμόρφωσης και συσχετισμού της με τη σεισμικότητα ακόμη και σε περιοχές μικρότερης έκτασης από αυτήν που αναλύθηκε στην παρούσα φάση.

Εφυγε από τη ζωή ο κορυφαίος Έλληνας καθηγητής Ψυχιατρικής και ακαδημαϊκός Κώστας Στεφανής. Στενός φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου αλλά και του Κώστα Σημίτη ο Κώστας Στεφανής είχε διατελέσει υπουργός Υγείας από τον Ιούνιο του 2002 μέχρι τον Μάρτιο του 2004

Πρόεδρος της Eλληνικής Ψυχιατρικής και Nευρολογικής Eταιρείας, πρόεδρος της Eπιτροπής Hθικής και Δεοντολογίας (1977 – 1983), πρόεδρος της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Eταιρείας (1983 – 1990) και πρόεδρος της Διεθνούς Eταιρείας για την Πρόληψη και Θεραπεία της Kατάθλιψης ο Κώστας Στεφανής το 1994 έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας διετέλεσε και πρόεδρος.

Από το 1996 μέχρι το 2000 ήταν βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, ενώ από τον Ιούνιο του 2002 μέχρι τον Μάρτιο του 2004 διετέλεσε εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Υγείας.

Η Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Φώφη Γεννηματά δήλωσε για τον θάνατο του Κώστα Στεφανή:

«Ο Κώστας Στεφανής υπήρξε ένας σπουδαίος επιστήμονας με διεθνή φήμη και αποδοχή, ένας υπέροχος δάσκαλος με χιλιάδες μαθητές, ένας βαθύτατα δημοκρατικός και ενεργός πολίτης σε όλες τις φάσεις της ζωής του. Δημιούργησε σπουδαίο θεσμικό και κοινωνικό έργο στον χώρο της Υγείας.

Σε αυτόν οφείλουμε την ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα. Εκφράζω τα βαθύτατα συλλυπητήριά μου στην οικογένεια και τους οικείους του».

Χάσατε την υπερσελήνη του Οκτωβρίου; Δεν πειράζει. Έρχεται η νέα υπερσελήνη του Νοεμβρίου που θα είναι μεγαλύτερη και υπόσχεται... μεγάλες συγκινήσεις στους αστροφίλους αλλά και στον απλό κόσμο.

Το φεγγάρι θα φτάσει τόσο κοντά στη Γη στις 14 Νοεμβρίου που η τελευταία φορά που είχε γίνει κάτι τέτοιο ήταν πίσω στα 1948.

Η υπερσελήνη που μας έρχεται, θα εμφανιστεί σχεδόν 30 φορές πιο φωτεινή και 14 τοις εκατό μεγαλύτερη από ό, τι μια κανονική πανσέληνο. Το φαινόμενο αναμένεται να φτάσει στο αποκορύφωμα της φάσης του στις 14 Νοεμβρίου.

«Αυτή η πανσέληνος δεν θα είναι μόνο η πιο κοντινή και η πιο λαμπρή υπερσελήνη του 2016, αλλά και η μεγαλύτερη από το 1948, είπε στο Space.com, ο Bob Berman, αστρονόμος στο κοινοτικό Παρατηρητήριο Slooh. Η Σελήνη θα έρθει πάλι τόσο κοντά στη Γη πάλι στις 25 Νοέμβρη του 2034, σύμφωνα με τη NASA.

Τι είναι η υπερσελήνη

Στην αστρολογία υπερσελήνη λέγεται μια πανσέληνος ή μια νέα Σελήνη που συμπίπτει με ένα κοντινό πλησίασμα της Σελήνης στην Γη, την περίγειο (Perigee). Η απόσταση του φεγγαριού διαφέρει από μήνα σε μήνα αλλά βρίσκετε κάπου ανάμεσα στα 354.000 km και 410.000 km.

Ο Δρ. James Garvin, επικεφαλής επιστήμονας στο Κέντρο Επιστημονικών Πτήσεων Γκόνταρντ της NASA αναλύει τον ορισμό:

«Υπερσελήνη είναι η κατάσταση κατά τη οποία το φεγγάρι είναι ελαφρώς πιο κοντά στη Γη στην τροχιά του από ότι κατά μέσο όρο, και αυτό το αποτέλεσμα είναι πιο αξιοπρόσεχτο όταν συμβαίνει την ίδια στιγμή με την πανσέληνο.

Έτσι, το φεγγάρι ενδέχεται να φαίνεται μεγαλύτερο παρόλο που η διαφορά στην απόστασή του από τη Γη είναι μόνο ένα μικρό ποσοστό τέτοιες φορές.

Ονομάζεται υπερσελήνη επειδή είναι μια πολύ αξιοπρόσεχτη ευθυγράμμιση που σε πρώτη ματιά θα φαινόταν να έχει κάποια επίδραση.
Το «υπερ» στην υπερσελήνη είναι πραγματικά απλά η εμφάνιση της κοντινότερης ύπαρξης της Σελήνης...» (ΝASA)

Ο όρος «υπερσελήνη» επινοήθηκε από τον αστρολόγο Richard Nolle το 1979, σύμφωνα με το astrikiprovoli.

Φυσικά είναι αυτονόητο ότι όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο έχουμε Ήλιο, Γη και Σελήνη σε πλήρη ευθυγράμμιση.

Ηλίας Σιατούνης

Ο UPSat, ο πρώτος ελληνικός μικρός δορυφόρος ανοιχτής σχεδίασης και ανοιχτού λογισμικού, ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε στην εταιρεία νανοδορυφόρων Innovative Solutions In Space (ISISpace), τεχνοβλαστό του Πολυτεχνείου του Ντελφτ της Ολλανδίας.

Ο UPSat σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από το Libre Space Foundation και το Πανεπιστήμιο της Πάτρας για να συμμετάσχει στην διεθνή ερευνητική αποστολή QB50. Πρόκειται για μια διεθνή ερευνητική αποστολή 50 δορυφόρων με σκοπό την συλλογή δεδομένων για τη θερμόσφαιρα, το ανώτατο στρώμα της ατμόσφαιρας της Γης. Το εγχείρημα συντονίζεται από το βελγικό Ινστιτούτο Δυναμικής Ρευστών «Von Karman».

Η παράδοση του UPSat στην ISISpace είναι η πρώτη ολοκληρωμένη στο πλαίσιο του προγράμματος QB50. Οι μηχανικοί από τα Τμήματα Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Τεχνολογίας Υπολογιστών του Πανεπιστημίου της Πάτρας, καθώς και του Libre Space Foundation, που κατασκεύασαν τον UPSat, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο «Von Karman» και τους μηχανικούς της ISISpace, ολοκλήρωσαν με επιτυχία όλες τις διαδικασίες ελέγχου και παράδοσης, προκειμένου να επιτρέψουν την ενσωμάτωση του UPSat στο σύστημα εκτόξευσης.

Ο UPSat θα παραδοθεί από την ISISpace στην ιδιωτική αμερικανική αεροδιαστημική εταιρεία Orbital ATK. Στη συνέχεια, αναμένεται να εκτοξευθεί μέσω του ρομποτικού διαστημοπλοίου τροφοδοσίας Cygnus της τελευταίας και να φθάσει στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) την 30ή Δεκεμβρίου 2016. Τελικά, μετά την επιτυχή σύνδεση με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, ο UPSat θα εκτοξευθεί από το σύστημα εκτόξευσης της NanoRacks που βρίσκεται στον ISS.

  Αν όλα πάνε καλά, αυτό θα είναι το επιστέγασμα του οράματος του Πανεπιστημίου της Πάτρας και του Libre Space Foundation για έναν δορυφόρο ελληνικής κατασκευής, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου οικοσυστήματος ανοιχτών τεχνολογιών στο διάστημα.

Το Libre Space Foundation (LSF) είναι ένας μη-κερδοσκοπικός οργανισμός που έχει ως σκοπό την προώθηση, εξέλιξη και ανάπτυξη ανοιχτού κώδικα τεχνολογιών για το διάστημα. Το LSF σχεδίασε, κατασκεύασε και παρέδωσε υποσυστήματα του UPSat (υλικό και λογισμικό), αναπτύσσοντάς τα ως εγχειρήματα ανοιχτού κώδικα.

Ο Διας. Το μαύρο στίγμα παριστάνει το μέγεθος της Γης για σύγκριση

Το διαστημικό σκάφος Juno (Ήρα) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) έστειλε στη Γη τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί ποτέ από το βόρειο πόλο του Δία.

Οι θεαματικές εικόνες αποκαλύπτουν νέφη, καταιγίδες και μετωρολογικές συνθήκες που δεν έχουν παρατηρηθεί ποτέ σε κανέναν άλλο από τους αέριους γίγαντες πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, από τους οποίους ο Δίας είναι ο μεγαλύτερος.

Το σκάφος πραγματοποίησε το πρώτο κοντινό πέρασμά του από τον Δία (θα ακολουθήσουν άλλα 35), κατεβαίνοντας σε ύψος περίπου 4.200 χιλομέτρων πάνω από τα περιδινούμενα πολύχρωμα πυκνά σύννεφα του πλανήτη.

«Η πρώτη εικόνα που έχουμε από τον βόρειο πόλο του Δία, δεν μοιάζει με τίποτε που έχουμε δει ή φανταστεί έως τώρα», δήλωσε ο επικεφαλής επιστήμων της αποστολής Σκοτ Μπόλτον του Νοτιοδυτικού Ινστιτούτου Ερευνών στο Σαν Αντόντιο του Τέξας. «Ο βόρειος πόλος είναι πιο μπλε από τα άλλα μέρη του πλανήτη και μαίνονται εκεί πολλές καταιγίδες. Δεν διακρίνονται καθόλου οι συνηθεις διαμήκεις ζώνες και λωρίδες, έτσι η όλη εικόνα δύσκολα αναγνωρίζεται ως Δίας. Βλέπουμε επίσης ενδείξεις σκιών που δημιουργούν τα νέφη», πρόσθεσε.

Ακόμη, τα υπέρυθρα όργανα του Juno ανίχνευσαν μυστηριώδη θερμά και ψυχρά σημεία τόσο στο βόρειο όσο και στο νότιο πόλο, που δεν έχουν ξαναπαρητηρηθεί. Επίσης, για πρώτη φορά οι επιστήμονες είδαν σε όλο το μεγαλείο του το πολύ φωτεινό σέλας του νοτίου πόλου του Δία.

Το Juno, κόστους 1,1 δισ. δολαρίων, εκτοξεύθηκε από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα το 2011 και έφθασε στον Δία στις 4 Ιουλίου 2016. Το σκάφος διαγράφει πλέον μια ελλειπτική τροχιά γύρω από τον πλανήτη, η οποία ολοκληρώνεται σε 53 μέρες. Η επόμενη στενή προσέγγιση του Δία θα συμβεί στις 19 Οκτωβρίου, οπότε το σκάφος θα τεθεί σε ακόμα πιο κοντινή τροχιά διάρκειας 14 ημερών. Τον Φεβρουάριο του 2018 θα αυτοκαταστραφεί «βουτώντας» στον γιγάντιο πλανήτη.

Έως τότε, οι επιστήμονες ελπίζουν να έχουν δώσει απάντηση στο κεντρικό ερώτημα αν ο Δίας -που έχει διάμετρο 11 φορές και μάζα 300 φορές μεγαλύτερη από τη Γη- διαθέτει ή όχι στερεό πυρήνα κάτω από τη νεφελώδη «πανοπλία» του ή αν απλώς τα αέριά του γίνονται όλο και πιο πυκνά, όσο κανείς κατεβαίνει προς το κέντρο του.

Ο Δίας μοιάζει αρκετά με άστρο, καθώς αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και ήλιο, όπως ο Ήλιος. Λόγω της μεγάλης πίεσης, το υδρογόνο εκτιμάται ότι μετατρέπεται σε ηλεκτρικά αγώγιμο υγρό και αυτό το «μεταλλικό» υδρογόνο γεννά το ισχυρό μαγνητικό πεδίο του.

Το πιο γνωστό χαρακτηριστικό του πλανήτη είναι η «Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα» του, μια γιγάντια θύελλα με πλάτος διπλάσιο της Γης.

imerisia