Τα κρυμμένα μυστικά της νησίδας Υδρούσα στην Βούλα

 

Απόκρημνες βραχώδεις ακτές με μικρούς κόλπους και βραχονησίδες, συνέθεταν μια μεγάλη ενάλια και χερσαία οχυρωματική γραμμή, από την οποία μπορούσε να εκτελείται αποτελεσματικά ο έλεγχος της θάλασσας αλλά και της παραλίας από τη Βούλα μέχρι και τον Πειραιά, καθώς και των ακτών προς το Λαγονήσι.

 

 

Στην ευρύτερη παράκτια ζώνη εντοπίζονται αρκετά μεμονωμένα πολυβολεία, αλλά και οχυρά με μεγάλες πυροβολαρχίες και υπόγεια καταφύγια διάσπαρτα στους λόφους, τις παραλίες και τις βραχονησίδες...

Μια επίσκεψη στη νησίδα Υδρούσα (ή Κατραμονήσι) μας χάρισε ένα εντυπωσιακό καταφύγιο από τον Β' Παγκόσμιο, που δεν μοιάζει καθόλου με όλα τα τσιμεντένια που έχουμε επισκεφτεί ως τώρα, ενώ είναι και το μεγαλύτερο όλων.

Ένα πολύπλοκο σύμπλεγμα λαξευμένων στο υπέδαφος υπόγειων διαδρόμων, περάσματα-σήραγγες, χτισμένες αίθουσες, φρέατα αερισμού, μια δεξαμενή, κι ένα υπόγειο μπαλκόνι με θέα στον Σαρωνικό!

Παρουσιάζουμε προσωρινά μια πρώτη επιλογή φωτογραφιών, πριν την ολοκληρωμένη παρουσίαση (μετά χαρτογράφησης) που θα ανέβει με τη νέα χρονιά. Το νησάκι είναι έρημο, με αρκετά ίχνη ρύπανσης από μπάζα, σκουπίδια και κάποιες εγκαταλειμμένες εγκαταστάσεις, που προορίζονταν προφανώς για τουριστική αξιοποίηση.

Στην επιφάνεια υπάρχουν οχυρωματικά έργα (θέσεις πολυβόλων, χαρακώματα) τα οποία -σε αντίθεση με άλλα που έχουμε κατά καιρούς δει- είναι χτιστά με τούβλα τα οποία έχουν αλλοιωθεί, υλικό που συναντήσαμε και στο εσωτερικό του καταφυγίου. Το εντυπωσιακότερο όλων σχετικά με το νησί, είναι το γεγονός ότι φιλοξενεί κουνέλια!

Αποτελείται από τρεις κύριους διαδρόμους που αναπτύσσονται παράλληλα, και συνδέονται μεταξύ τους με διάφορες παράπλευρες σήραγγες, λαξευμένες στο βράχο, με τρόπο που θυμίζουν παλιό ορυχείο. Η είσοδος γίνεται κατακόρυφα από τσιμεντένιο φρέαρ με μεταλλικά σκαλοπάτια σχήματος "Π" στερεωμένα στα τοιχώματα, και καταλήγει στις δύο βασικές στοές που ξεκινούν εκατέρωθεν του πυθμένα.

Από τις παρακάτω φωτογραφίες δεν γίνεται κατανοητή η διάταξη των στοών και αιθουσών του καταφυγίου, κάτι το οποίο θα γίνει μετά την χαρτογράφηση που θα πραγματοποιήσουμε και θα παρουσιαστεί εν καιρώ, με περισσότερες φωτογραφίες, δημιουργώντας μια λεπτομερή περιήγηση-ξενάγηση σε κάθε σημείο του. Είναι πράγματι το μεγαλύτερο και το πιο σύνθετο καταφύγιο που έχουμε επισκεφτεί, καλύπτοντας πολύ μεγάλη έκταση της επιφάνειας του νησιού. Βρίσκεται σε μέγιστο βάθος 8 περίπου μέτρων από την επιφάνεια.

Η βασική διαδρομή καταλήγει σε μια αίθουσα, όπου συναντήσαμε εγκαταλειμμένα αντικείμενα και καρέκλες, αλλά και μια ελληνική σημαία. Όλα αυτά δείχνουν ότι κάποιος περνούσε αρκετό χρόνο εδώ μέσα, απολαμβάνοντας τη μοναδική θέα που προσφέρει το υπόγειο "μπαλκόνι" που διαθέτει η αίθουσα αυτή (ένα άνοιγμα-διέξοδος σε κατακόρυφο πρανές) που βλέπει στη θάλασσα!

Το καταφύγιο αυτό, δεν γνωρίζουμε εάν είναι γερμανικό, ή αν ανήκει στα ναυτικά οχυρά που κατασκεύασε το Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό την περίοδο του μεσοπολέμου, στην αποστολή του για την προστασία των σημαντικότερων λιμένων της χώρας (Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Χαλκίδας και Πάτρας) από εχθρικά πλοία επιφανείας και υποβρύχια. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι εφ' όσον βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τη Βούλα, κατασκευάστηκε και αυτό από τις γερμανικές δυνάμεις, για τη θωράκιση των ακτών, σε συνεργασία με τα υπόλοιπα οχυρωματικά έργα της περιοχής που έχουμε δει, παράκτια και χερσαία.

Κείμενο, φωτογραφίες Παναγιώτης Δευτεραίος
Δραστηριότητα: αστική σπηλαιολογία (urban speleology) με καγιάκ
Συμμετείχαν: Ιωάννης Αθάνατος, Αλέξανδρος Τσεκούρας, Θεολόγος Τσαλίκογλου, Παναγιώτης Δευτεραίος
Πληροφορίες (για τα ναυτικά οχυρά): http://www.fortifications.gr/

ΑΣΤΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΑ